Sáng tạo là khả năng tư duy đột phá, tìm ra những ý tưởng mới mẻ
Những vấn đề chung về sáng tạo
Giải thích
Sáng tạo là khả năng tư duy đột phá, tìm ra những ý tưởng mới mẻ, độc đáo và áp dụng chúng để giải quyết vấn đề hoặc tạo ra những giá trị mới. Sáng tạo không chỉ giới hạn trong lĩnh vực nghệ thuật hay khoa học mà còn hiện diện trong mọi khía cạnh của cuộc sống, từ cách giải quyết một bài toán khó, phát minh ra công nghệ mới, đến việc tìm kiếm một cách học tập hiệu quả hơn.
Biểu hiện
- Người sáng tạo không chấp nhận mọi thứ một cách thụ động, luôn có một sự tò mò thay vì đi theo lối mòn
- Sẵn sàng thử nghiệm những điều mới mẻ, bước ra khỏi vùng an toàn của mình dù biết rằng có thể đối mặt với thất bại.
- Không ngừng học hỏi, trải nghiệm, trau dồi kiến thức và kỹ năng
- Nhiệt huyết với công việc, có sự tập trung cao độ, kiên định theo đuổi ý tưởng đến cùng, bất chấp khó khăn
Ý nghĩa
- Sáng tạo giúp con người khám phá tiềm năng của bản thân, rèn luyện tư duy linh hoạt, giải quyết vấn đề hiệu quả và không ngừng học hỏi, tiến bộ.
- Sáng tạo là động lực chính của sự đổi mới, phát triển khoa học công nghệ, kinh tế và văn hoá. Nhờ sáng tạo, cuộc sống con người ngày càng tiện nghi, hiện đại và tốt đẹp hơn.
- Từ những ý tưởng sáng tạo, con người có thể tạo ra những sản phẩm, dịch vụ, giải pháp độc đáo, mang lại lợi ích cho cộng đồng.
Một số dẫn chứng tiêu biểu về sáng tạo
Walt Disney

- Biểu hiện: Walt Disney là một biểu tượng vĩ đại của sự sáng tạo và đổi mới trong ngành giải trí. Từ những thước phim hoạt hình đen trắng đơn giản như chú chuột Mickey, ông đã không ngừng đổi mới, phát triển các kỹ thuật làm phim tiên tiến (như phim hoạt hình màu, phim hoạt hình dài tập), tạo ra những nhân vật kinh điển và xây dựng nên một đế chế giải trí khổng lồ.
- Kết quả: Di sản của Walt Disney vẫn tiếp tục truyền cảm hứng cho hàng thế hệ nghệ sĩ, nhà làm phim và doanh nhân, cho thấy sức mạnh của sự sáng tạo trong việc định hình văn hoá và giải trí toàn cầu.
Kao Siêu Lực

- Biểu hiện: Khi đại dịch COVID-19 bùng phát vào đầu năm 2020, hơn 300 container nông sản Việt Nam bị ùn ứ tại các cửa khẩu, không thể thông quan, đẩy ngành nông nghiệp nước nhà vào tình thế khó khăn. Tuy nhiên, thay vì bó tay chấp nhận, ông Kao Siêu Lực đã tìm ra một giải pháp đột phá – sáng tạo ra bánh mì thanh long. Chỉ trong vòng 3 ngày, công thức này đã được hoàn thiện thành công.
- Kết quả: Sự xuất hiện của bánh mì thanh long không chỉ thể hiện tinh thần sáng tạo không giới hạn của con người mà còn truyền cảm hứng cho hàng loạt ý tưởng độc đáo khác như bánh cuốn thanh long, pizza thanh long, hủ tiếu thanh long…, mở ra hướng đi mới cho ngành nông sản trong bối cảnh dịch bệnh.
L. Braille

- Biểu hiện: Louis Braille bị mù từ nhỏ do tai nạn, nên ông hiểu rõ những khó khăn mà người khiếm thị gặp phải trong việc đọc và tiếp cận thông tin.Thay vì dùng chữ cái thông thường, ông đã dựa trên hệ thống "chữ nổi ban đêm" của quân đội Pháp để phát triển nên một bảng mã gồm sáu chấm nổi, có thể biểu thị mọi chữ cái, số, và ký hiệu.
- Kết quả: Hệ thống chữ Braille đã mở ra cánh cửa tri thức cho hàng triệu người khiếm thị trên khắp thế giới, giúp họ có thể đọc, viết và hoà nhập tốt hơn vào cộng đồng. Đây là một sáng tạo mang tính nhân văn sâu sắc, thay đổi cuộc sống của rất nhiều người.
Vũ Thảo

- Biểu hiện: Nhà thiết kế Vũ Thảo cùng thương hiệu Kilomet109 đã thể hiện sự sáng tạo khi lựa chọn khai thác các chất liệu truyền thống như lanh, bông, nhuộm chàm và đưa chúng vào thời trang hiện đại. Cô chủ động học hỏi kỹ thuật của đồng bào dân tộc, rồi cải tiến quy trình dệt, nhuộm và thiết kế để tạo ra những bộ trang phục vừa tinh tế, vừa mang dấu ấn văn hoá Việt.
- Kết quả: Nhờ hướng đi khác biệt, các sản phẩm của Vũ Thảo nhận được sự chú ý của giới thời trang quốc tế, xuất hiện trên nhiều tạp chí lớn như Vogue và New York Times. Thương hiệu của cô trở thành đại diện nổi bật cho thời trang bền vững Việt Nam, góp phần quảng bá bản sắc văn hoá nước ta ra thế giới.
Mạc Đĩnh Chi
- Biểu hiện: Trạng nguyên Mạc Đĩnh Chi thể hiện tinh thần sáng tạo đặc biệt trong chuyến đi sứ sang nhà Nguyên. Trước những thử thách khó của triều đình phương Bắc, ông không chỉ vững vàng về kiến thức mà còn linh hoạt, khéo léo trong cách ứng đối. Nhờ khả năng quan sát tinh tế và tư duy ứng biến nhanh nhạy, ông đã đưa ra những lời giải thích và lập luận thuyết phục, thể hiện trí tuệ vượt trội và phẩm chất của một sứ giả đại diện cho quốc gia.
- Kết quả: Chính sự sáng tạo và tài ứng đối ấy đã khiến vua nhà Nguyên vô cùng khâm phục. Ông được tôn vinh là Lưỡng quốc Trạng nguyên, được cả hai nước công nhận về tài năng và đức độ.
Hoàng Tuấn Anh

- Biểu hiện: Anh Hoàng Tuấn Anh đã thể hiện tinh thần sáng tạo rõ nét khi nghĩ ra và chế tạo máy ATM gạo trong thời điểm dịch Covid-19 bùng phát. Thay vì hỗ trợ theo cách thông thường, anh tìm kiếm phương án mới mẻ, ứng dụng công nghệ để người dân có thể nhận nhu yếu phẩm một cách an toàn, nhanh chóng và không tụ tập đông người.
- Kết quả: Các mô hình “ATM sẻ chia” đã giúp đỡ hàng chục nghìn người vượt qua giai đoạn khó khăn, đồng thời lan toả mạnh mẽ tinh thần nhân ái và đoàn kết của người Việt Nam giữa đại dịch.
Bếp Hoàng Cầm

- Biểu hiện: Trong những năm kháng chiến chống Mỹ, khi chỉ một làn khói nhỏ cũng có thể khiến đơn vị bị máy bay địch phát hiện và oanh kích, đồng chí Hoàng Cầm đã thể hiện tinh thần sáng tạo xuất sắc. Từ việc quan sát điều kiện chiến trường và yêu cầu bí mật quân sự, ông đã nghĩ ra bếp Hoàng Cầm – loại bếp có hệ thống dẫn khói ngầm và làm loãng khói trước khi thoát ra ngoài.
- Kết quả: Nhờ sáng tạo độc đáo ấy, bếp Hoàng Cầm nhanh chóng được phổ biến rộng rãi trong quân đội và trở thành vật dụng quen thuộc của bộ đội ta trong rừng. Sáng kiến này đã giúp bảo vệ lực lượng, đảm bảo bí mật hành quân, góp phần quan trọng vào thành công của nhiều chiến dịch.
Anna Pavlova

- Biểu hiện: Nữ diễn viên ballet huyền thoại Anna Pavlova thể hiện tinh thần sáng tạo mạnh mẽ khi chủ động cải tiến đôi giày múa để phù hợp hơn với phong cách biểu diễn của mình. Thay vì sử dụng loại giày tiêu chuẩn còn cứng và hạn chế chuyển động, cô điều chỉnh cấu trúc giày cho nhẹ, linh hoạt và hỗ trợ tốt hơn cho các động tác mềm mại.
- Kết quả: Nhờ sáng tạo táo bạo ấy, Pavlova không chỉ nâng cao chất lượng biểu diễn của chính mình mà còn góp phần làm mới kỹ thuật và phong cách của ballet cổ điển. Giày múa cải tiến giúp cô thể hiện được những động tác đầy uyển chuyển.
Steve Jobs

- Biểu hiện: Steve Jobs thể hiện rõ tinh thần sáng tạo đột phá khi liên tục đặt ra những câu hỏi vượt khỏi tư duy công nghệ truyền thống và dám theo đuổi các ý tưởng khác biệt. Trong quá trình phát triển iPhone, ông không chỉ cải tiến phần cứng hay phần mềm, mà còn thay đổi hoàn toàn cách tiếp cận công nghệ bằng việc ưu tiên trải nghiệm người dùng, thiết kế tối giản và giao diện cảm ứng trực quan.
- Kết quả: Nhờ những sáng tạo ấy, Steve Jobs đã dẫn dắt Apple tạo nên cuộc cách mạng smartphone và định hình lại cách con người giao tiếp, làm việc và giải trí trong thời đại số. iPhone trở thành biểu tượng của công nghệ hiện đại, mở ra kỷ nguyên điện thoại thông minh.
Pablo Picasso

- Biểu hiện: Pablo Picasso thể hiện tinh thần sáng tạo nổi bật khi dám phá bỏ mọi chuẩn mực nghệ thuật truyền thống vốn tồn tại hàng thế kỷ. Thay vì tái hiện sự vật theo lối hiện thực thông thường, ông mạnh dạn sử dụng các hình khối, đường nét và cấu trúc hình học để thể hiện đối tượng từ nhiều góc nhìn khác nhau. Chính cách tiếp cận mới lạ này đã dẫn đến sự ra đời của trường phái Lập thể, một phong cách hoàn toàn khác biệt.
- Kết quả: Nhờ sự sáng tạo táo bạo ấy, Picasso đã mở ra một kỷ nguyên mới trong nghệ thuật hiện đại, thay đổi sâu sắc cách con người cảm nhận và diễn giải thế giới xung quanh. Trường phái Lập thể của ông trở thành cuộc cách mạng trong hội hoạ, truyền cảm hứng cho vô số nghệ sĩ thế hệ sau và đặt nền móng quan trọng cho nghệ thuật thế kỷ XX.
Elon Musk

- Biểu hiện: Elon Musk thể hiện tinh thần sáng tạo mạnh mẽ khi liên tục phá vỡ giới hạn công nghệ truyền thống và biến những ý tưởng táo bạo thành hiện thực. Với Tesla, ông không chỉ phát triển xe điện mà còn tích hợp công nghệ tự lái và năng lượng sạch, tạo ra một phương tiện đột phá. Đồng thời, qua SpaceX, Musk đặt ra mục tiêu phi thường là đưa con người lên sao Hoả, thể hiện khả năng tư duy vượt khuôn khổ và dám thử nghiệm những giải pháp chưa từng có.
- Kết quả: Nhờ những sáng tạo này, Elon Musk đã tạo ra cuộc cách mạng trong ngành công nghệ ô tô và hàng không vũ trụ, mở ra các hướng đi mới về năng lượng bền vững và thám hiểm không gian.
Thomas Edison

- Biểu hiện: Thomas Edison thể hiện tinh thần sáng tạo kết hợp với sự kiên trì vượt qua thất bại trong suốt quá trình nghiên cứu và cải tiến bóng đèn điện. Ông không chỉ phát minh ra thiết bị mới mà còn liên tục thử nghiệm, điều chỉnh và tối ưu hoá sản phẩm để đạt hiệu quả cao nhất.
- Kết quả: Nhờ tinh thần sáng tạo và kiên định, Edison đã tạo ra bóng đèn điện trở thành sản phẩm thiết yếu trong đời sống hàng ngày, thay đổi hoàn toàn cách con người sinh hoạt và làm việc.
Mẫu liên hệ bản thân về sáng tạo
Mẫu 1
Em nhận thấy mình có thể sáng tạo ngay cả trong những việc nhỏ nhặt hàng ngày. Chẳng hạn, khi lớp em tổ chức sự kiện chào mừng Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11, thay vì chỉ nghĩ ra những tiết mục văn nghệ quen thuộc, em đã cùng các bạn đề xuất ý tưởng làm một video clip ý nghĩa, kết hợp phỏng vấn các thầy cô và dựng hoạt cảnh vui nhộn về những kỷ niệm ở trường. Điều này khiến cả lớp và thầy cô rất bất ngờ và thích thú.
Mẫu 2
Em nhận thấy mình có thể sáng tạo ngay cả trong những việc nhỏ nhặt hàng ngày. Chẳng hạn, khi lớp em tổ chức sự kiện chào mừng Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11, thay vì chỉ nghĩ ra những tiết mục văn nghệ quen thuộc, em đã cùng các bạn đề xuất ý tưởng làm một video clip ý nghĩa, kết hợp phỏng vấn các thầy cô và dựng hoạt cảnh vui nhộn về những kỷ niệm ở trường. Điều này khiến cả lớp và thầy cô rất bất ngờ và thích thú.
Các bài khác cùng chuyên mục