Giải bài 1.59 trang 29 sách bài tập toán 11 - Kết nối tri thức với cuộc sống

Đề bài

Tìm giá trị lớn nhất và giá trị nhỏ nhất của các hàm số sau:

 a) $y = \sin x - \cos x$;                   

b) $y = \sin x + \sin \left( {\frac{\pi }{3} - x} \right)$;

c) $y = {\sin ^4}x + {\cos ^4}x$                         

d) $y = \cos 2x + 2\cos x - 1$.

Lời giải chi tiết

a) Ta có $y = \sin x - \cos x = \sqrt 2 \sin \left( {x - \frac{\pi }{4}} \right).$

Vì $- 1 \le \sin \left( {x - \frac{\pi }{4}} \right) \le 1$ nên $- \sqrt 2  \le \sqrt 2 \sin \left( {x - \frac{\pi }{4}} \right) \le \sqrt 2$ với mọi $x \in \mathbb{R}$.

Vậy giá trị lớn nhất của hàm số là $\sqrt 2$, đạt được khi

$\sin \left( {x - \frac{\pi }{4}} \right) = 1 \Rightarrow x - \frac{\pi }{4} = \frac{\pi }{2} + k2\pi  \Rightarrow x = \frac{{3\pi }}{4} + k2\pi .$

Và giá trị nhỏ nhất của hàm số là $- \sqrt 2$, đạt được khi

$\sin \left( {x - \frac{\pi }{4}} \right) =  - 1 \Rightarrow x - \frac{\pi }{4} =  - \frac{\pi }{2} + k2\pi  \Rightarrow x =  - \frac{\pi }{4} + k2\pi .$

b) Ta có

$\begin{array}{l}y = \sin x + \sin \left( {\frac{\pi }{3} - x} \right) = 2\sin \frac{{x + \left( {\frac{\pi }{3} - x} \right)}}{2}\cos \,\,\frac{{x - \left( {\frac{\pi }{3} - x} \right)}}{2}\\\,\,\,\, = 2\sin \frac{\pi }{6}\cos \left( {x - \frac{\pi }{6}} \right) = \cos \left( {x - \frac{\pi }{6}} \right)\end{array}$

Vì $- 1 \le \cos \left( {x - \frac{\pi }{6}} \right) \le 1$  với mọi $x \in \mathbb{R}$.

Vậy giá trị lớn nhất của hàm số là  1, đạt được khi

$\cos \left( {x - \frac{\pi }{6}} \right) = 1 \Rightarrow x - \frac{\pi }{6} = k2\pi  \Rightarrow x = \frac{\pi }{6} + k2\pi .$

Và giá trị nhỏ nhất của hàm số là $- 1$, đạt được khi

$\cos \left( {x - \frac{\pi }{6}} \right) =  - 1 \Rightarrow x - \frac{\pi }{6} = \pi  + k2\pi  \Rightarrow x = \frac{{7\pi }}{6} + k2\pi .$

c) Ta có

$\begin{array}{l}y = {\sin ^4}x + {\cos ^4}x = {\sin ^4}x + 2{\sin ^2}x.{\cos ^2}x + {\cos ^4}x - 2{\sin ^2}x.{\cos ^2}x\\\,\,\,\,\, = {\left( {{{\sin }^2}x + {{\cos }^2}x} \right)^2} - 2{\sin ^2}x{\cos ^2}x = {1^2} - \frac{1}{2}.4{\sin ^2}x.{\cos ^2}x\\\,\,\,\,\, = 1 - \frac{1}{2}{\left( {2\sin x.\cos x} \right)^2} = 1 - \frac{1}{2}{\sin ^2}2x.\end{array}$

Vì $0 \le {\sin ^2}2x \le 1$ nên $0 \le \frac{1}{2}{\sin ^2}2x \le \frac{1}{2}$ vì vậy $\frac{1}{2} \le 1 - \frac{1}{2}{\sin ^2}2x \le 1$với mọi $x \in \mathbb{R}$.

Vậy giá trị lớn nhất của hàm số là $1$, đạt được khi

${\sin ^2}2x = 0 \Rightarrow \sin 2x = 0 \Rightarrow 2x = k\pi  \Rightarrow x = k\frac{\pi }{4}.$

Và giá trị nhỏ nhất của hàm số là $- \sqrt 2$, đạt được khi

${\sin ^2}2x = 1 \Rightarrow \sin 2x =  \pm 1 \Rightarrow 2x = \frac{\pi }{2} + k\pi  \Rightarrow x = \frac{\pi }{4} + k\frac{\pi }{2}.$

d) Ta có $y = \cos 2x + 2\cos x - 1 = 2{\cos ^2}x - 1 + 2\cos x - 1 = 2{\cos ^2}x + 2\cos x - 2$

Đặt $t = \cos x\,\,( - 1 \le t \le 1)$ ta có hàm số $y = 2{t^2} + 2t - 2$ trên đoạn $[ - 1;1]$ có đồ thị như sau

 

Dựa vào đồ thị, ta thấy:

Giá trị lớn nhất của hàm số là 2, đạt được khi t =1.

$\cos x = 1 \Rightarrow x = k2\pi$

Và giá trị nhỏ nhất của hàm số là $- \frac{5}{2}$, đạt được khi $t =  - \frac{1}{2}$

$\cos x =  - \frac{1}{2} \Rightarrow x =  \pm \frac{{2\pi }}{3} + k2\pi$.