Học để làm người: Nhấn mạnh mục đích cao cả của việc học không chỉ đơn thuần là tiếp thu các kiến thức trong sách, học tập còn giúp con người rèn luyện đạo đức, nhân cách, trở thành người có ích cho xã hội. Kiến thức sách vở cần được vận dụng vào thực tiễn, thể hiện qua hành động, lời nói, ứng xử phù hợp với chuẩn mực đạo đức.
Biết điều hơn thiệt biết lời thị phi: Học để phân biệt được đúng sai, phải trái, có thể nhận thức, đánh giá được các sự việc diễn ra trong cuộc sống. Đồng thời, học cũng có thể giúp chúng ta có được sự tỉnh táo, sáng suốt để không bị tác động bởi những lời nói không hay, giữ gìn phẩm giá của bản thân.
Khái quát: Câu ca dao nói về mục đích và tầm quan trọng của việc học tập, thể hiện quan niệm giáo dục đúng đắn của ông cha từ từ xưa, đề cao giá trị đạo đức và nhân cách con người hơn là kiến thức trong sách vở.
Giải thích thêm
Hơn thiệt (hoặc thiệt hơn): chỉ sự cân nhắc, tính toán hơn hay kém, có lợi hay thiệt thòi
Thị phi: chỉ sự bàn tán chê bai, những lời nói xấu của mọi người xung quanh
Câu ca dao khuyên chúng ta cần biết khiêm tốn và luôn học hỏi những điều mới lạ. Khi ở nhà, người mẹ sẽ luôn cho rằng con mình giỏi nhất. Tuy nhiên, khi ra ngoài xã hội, người con mới thấy có rất nhiều người tài giỏi hơn mình rất nhiều.
Câu ca dao nói về sự nỗ lực, cố gắng nhưng không có kết quả. Trong cuộc sống, nhiều khi chúng ta cố gắng, kiên trì làm một việc gì đó, nhưng kết quả nhận lại lại không giống như mong muốn. Mặc dù vậy, con người vẫn không nên nản chí, bỏ cuộc, mà hãy tìm cách làm mới, hướng đi tốt hơn.
Câu ca dao đề cao giá trị của tu dưỡng đức hạnh, sống có đạo đức. Trồng cây thì chỉ cho quả được mấy tháng, mấy năm; nhưng trồng cây đạo đức thì sẽ để dành những trái ngọt, hoa thơm cho đến đời sau.
Câu ca dao nhắc nhở mỗi người cần kiên trì, cố gắng, quyết tâm hoàn thành mục tiêu đã đề ra. Chúng ta không nên nản chí khi gặp thử thách, bởi khi đã nỗ lực thì không sớm thì muộn, ta cũng sẽ có được thành công.
Câu ca dao đề cập đến việc chúng ta sẽ dễ dàng làm mất đi những gì do may mắn mà có được; đồng thời khuyên dạy mọi người nên cố gắng, nỗ lực để đạt được thành quả bền lâu.