Yêu cầu và hướng dẫn làm bài thảo luận, tranh luận về một vấn đề trong đời sống - Văn 11

- Xác định được vấn đề cần thảo luận, tranh luận

- Đưa ra được ý kiến, quan điểm của cá nhân khi tham gia thảo luận, tranh luận về vấn đề

- Biết thảo luận, tranh luật với các ý kiến, quan điểm khác để bảo vệ ý kiến, quan điểm của mình

- Tôn trọng người đối thoại, có tinh thần cầu thị, lắng nghe; biết chấp nhận những ý kiến, quan điểm hợp lí, xác đáng

a. Lựa chọn đề tài 
Mỗi cá nhân đề xuất một vấn đề trong đời sống mà mình quan tâm, nhóm hoặc lớp trao đổi để thống nhất việc chọn vấn đề cần thảo luận, tranh luận
b. Tìm ý và sắp xếp ý
Cần nêu một số câu hỏi và tự trả lời để từ đó tiến hành tìm ý, sắp xếp ý. Gợi ý:
- Bản chất của vấn đề là gì? Vấn đề có những khía cạnh quan trọng nào?
- Cần có quan điểm như thế nào về vấn đề? Quan điểm đó dựa trên lí lẽ và cơ sở thực tế nào?- Có thể xuất hiện ý kiến trái ngược nào về vấn đề? Ý kiến đó có thoả đáng không? Cần trao đổi lại như thế nào?

- Người chủ trì nêu lại vấn đề đời sống đã được thống nhất trước để làm đề tài cho cuộc thảo luận, tranh luận
- Căn cứ vào tín hiệu đăng kí phát biểu của các thành viên, người chủ trì lần lượt chỉ định từng người trình bày ý kiến
- Người phát biểu đầu tiên phải thể hiện rõ quan điểm về vấn đề hoặc một khía cạnh nào đó của vấn đề
- Những ý kiến tiếp sau có thể đi theo các hướng
+ Tán thành ý kiến vừa phát biểu;
+ Bổ sung cách hiểu của mình về vấn đề;
+ Tranh luận với ý kiến của người vừa phát biểu trước đó
- Người chủ trì căn cứ vào nội dung các ý kiến để tổng kết cuộc thảo luận, tranh luận: nêu những điều đã được đồng thuận và một số điều còn có ý kiến khác nhau cần tiếp tục suy nghĩ, tìm hiểu
3. Đánh giá, rút kinh nghiệm

Những điều cần lưu ý khi thực hành thảo luận, tranh luận

- Khác với việc thảo luận, tranh luận về một vấn đề của văn học, nghệ thuật, việc thảo luận, tranh luận về một vấn đề trong đời sống có những đòi hỏi riêng đối với các đối tượng tham gia:

+ Cần hình thành ý kiến trên cơ sở khai thác thông tin từ sự quan sát, trải nghiệm thực tế.

+ Cần cho thấy được những bộ phận xã hội nào có cách nhìn nhận về vấn đề tương tự cách nhìn nhận của mình (qua đó, người nói thể hiện rõ tư cách phát ngôn của mình, có thể là đại diện cho một bộ phận xã hội nhất định).

+ Cần sử dụng các phương tiện phi ngôn ngữ (tranh, ảnh, video clip...) để minh hoạ khi trình bày về vấn đề thảo luận, tranh luận.

- Người chủ trì căn cứ vào nội dung các ý kiến để tổng kết cuộc thảo luận, tranh luận, có thể khẳng định sự đồng thuận hoặc nêu ra sự tồn tại một số quan điểm khác nhau về vấn đề.