Đề thi học kì 1 Văn 12 Chân trời sáng tạo - Đề số 10

Đề thi

PHẦN ĐỌC HIỂU 

Đọc đoạn trích:

 30-11-47

Nhà in đã có thể bắt đầu làm việc được rồi: Cơ quan nhận tin điện cũng gần xong. Chúng tôi xuống ở nhà đồng chí Chẩn đã hai hôm đợi ngày trở về làng. Nay mai, báo ra, chúng tôi sẽ bận hơn. Có lẽ khá lâu không có thì giờ đến chơi đây. Chúng tôi muốn xuống ở hẳn với họ mấy hôm để được chuyện trò với họ nhiều hơn.

 Tối hôm nay, ngồi quây quần chung quanh bếp lửa với gần đủ mặt cả làng chúng tôi hỏi họ về các đồng chí bí mật hồi còn đế quốc. Họ nói đến đồng chí Văn, đồng chí Tống. Họ tả lại mấy trận đánh đồn. Họ hát những bài hát cách mạng hồi ấy cho chúng tôi nghe.

 Chúng tôi nói với họ về miền xuôi, về Hà Nội, những ngày khởi nghĩa, về Trung Bộ, Nam Bộ có ý cho họ hiểu nước mình rộng lớn thế nào, nhiều người nhiều của thế nào và họ thuộc vào một khối người dự vào một phong trào to lớn đến đâu. Chúng tôi nói với họ cả về thế giới, về phong trào cách mạng đang sôi nổi khắp từ Á sang Âu. Nói một cách thật giản dị, thật cụ thể thôi. Chúng tôi nói đến Cụ Hồ nhiều nhất và họ cũng thích nghe chuyện Cụ Hồ nhiều nhất. Họ khoe với chúng tôi rằng hồi bí mật, Cụ Hồ vẫn đi qua đây. Nhiều lần Cụ đi đêm. Đi đêm, những con đường dốc ngược, gồ ghề, quanh co và rậm rạp thế này? Thì ra chúng tôi mới chỉ là những anh chàng "con nhà", tập tọng sống cái đời gian khổ của những người tranh đấu. Nỗi thiếu thốn vất vả của chúng tôi hiện nay chỉ như một hạt cát bụi bên cạnh trái núi lớn, nếu so với nỗi gian lao của những nhà cách mạng thời bí mật. Cuộc kháng chiến rồi đây có thể đẩy chúng tôi vào những hoàn cảnh khó khăn hơn hiện nay gấp nghìn lần. Nhưng chúng tôi không nản sợ một chút nào. Chúng tôi tin ở sức chịu đựng của chúng tôi và sự giúp đỡ che chở của đồng bào. Khi mà ở tận chốn thâm sơn cùng cốc này, vẫn còn những người Mán sống nghèo khổ lẻ tẻ, tha thiết với cách mạng và độc lập tự do thì chúng tôi có quyền vững lòng và tin tưởng.

 Câu chuyện mỗi lúc thêm náo nhiệt. Mắt những người Mán ngồi với chúng tôi sáng và nhanh nhẹn hẳn lên. Một cái gì như vừa thức dậy trong những tâm hồn rừng núi âm u. Chẩn và Bảo hát vang. Họ bảo nhau: khi nào kháng chiến thành công sẽ kiếm tiền may mấy cái áo tốt, về dưới xuôi chơi. Triệu Vân Hương cũng hứng chí lên, nói toang toang. Anh ta hứa sẽ cố bắn một con hươu, lấy da may áo để mặc về Hà Nội.

 (Trích Ở rừng, Tuyển tập Nam Cao tập 2, NXB Văn học, 1999, tr.357-358)

Chú thích:

- Tập tọng: chưa thành thạo, mới biết qua ít nhiều. 

- Người Mán: dân tộc Dao

Câu 1. Xác định ngôi kể của đoạn trích.

Câu 2. Liệt kê chi tiết có tính xác thực về thời gian, địa điểm và nhân vật được nhắc đến trong câu chuyện.

Câu 3. Nêu tác dụng của biện pháp tu từ so sánh trong câu sau: Nỗi thiếu thốn vất vả của chúng tôi hiện nay chỉ như một hạt cát bụi bên cạnh trái núi lớn, nếu so với nỗi gian lao của những nhà cách mạng thời bí mật.

Câu 4. Nhận xét thái độ, tình cảm của đồng bào dân tộc người Mán đối với cách mạng.

Câu 5. Trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý nghĩa của tinh thần đoàn kết dân tộc giữa đồng bào người Mán và cán bộ cách mạng trong việc gìn giữ nền hòa bình của đất nước. (Viết khoảng 5-7 dòng)

PHẦN VIẾT 

Câu 1. Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích vai trò của tính phi hư cấu của thể loại ký trong đoạn trích trên.

Câu 2. 

Con người có thể sống gian khổ, thiếu thốn vất vả, gian lao, vượt qua hoàn cảnh khó khăn bằng sức chịu đựng.

Từ kết quả đọc hiểu trên, kết hợp với trải nghiệm cá nhân, anh/chị hãy viết một bức thư (khoảng 600 chữ) gửi cho bạn mình bàn về vai trò của sức chịu đựng trong cuộc sống.

Đáp án

PHẦN ĐỌC HIỂU 

Câu 1: 

Phương pháp: 

Vận dụng kiến thức về các ngôi kể để xác định 

Cách giải:

Ngôi kể thứ nhất.

Câu 2:

Phương pháp: 

Căn cứ vào các đặc điểm của nhật kí để chỉ ra dấu hiệu nhận biết 

Cách giải:

Một số chi tiết có tính xác thực trong nhật ký:

- Thời gian: 30-11-47

- Địa điểm: nhà in

- Nhân vật được nhắc đến trong câu chuyện là đồng chí Văn, đồng chí Tống/Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Thủ tướng Phạm Văn Đồng và cụ Hồ.

Câu 3:

Phương pháp: 

Vận dụng kiến thức về biện pháp tu từ so sánh để phân tích tác dụng 

Cách giải:

- Tác dụng:

+ Tạo cho câu văn có tính gợi hình, gợi cảm, tính liên tưởng.

+ Nhấn mạnh sự hy sinh và gian lao của những nhà cách mạng thời bí mật trong cuộc kháng chiến chống Pháp; Thể hiện thái độ kính trọng đối với thế hệ cha anh đi trước.

Câu 4:

Phương pháp: 

Căn cứ vào nội dung văn bản để rút ra thái độ, tình cảm của đồng bào dân tộc người Mán đối với cách mạng

Cách giải:

Thái độ, tình cảm của đồng bào dân tộc người Mán đối với cách mạng:

- Yêu mến và tin tưởng tuyệt đối vào Đảng, cách mạng, Bác Hồ.

- Hi vọng vào tương lai tất thắng của cuộc kháng chiến

Câu 5:

Phương pháp: 

Dưới đây là một số gợi ý:

- Tạo nên sức mạnh tinh thần của khối đại đoàn kết dân tộc, giúp cuộc kháng chiến vượt qua mọi thử thách, khó khăn

- Phát huy truyền thống yêu nước đấu tranh cách mạng của nhân dân ta

- Khẳng định giá trị của cuộc đấu tranh giành độc lập tự do cho đất nước 

Cách giải:

Tinh thần đoàn kết giữa đồng bào người Mán và cán bộ cách mạng trong đoạn trích có ý nghĩa then chốt trong việc gìn giữ nền hòa bình. Sự gắn kết ấy đã tạo nên sức mạnh tinh thần to lớn, phát huy cao độ truyền thống yêu nước và ý chí đấu tranh của toàn dân tộc. Đồng thời, nó khẳng định mạnh mẽ giá trị của độc lập, tự là; đó là thứ được đổi bằng sự hy sinh và đoàn kết của muôn người. Bài học về khối đại đoàn kết dân tộc ấy mãi là nền tảng vững chắc để bảo vệ nền hòa bình của đất nước.

PHẦN VIẾT 

Câu 1:

Phương pháp: 

Gợi ý:

- Tạo nên tính chân thực: Tính phi hư cấu không chỉ giúp giãi bày cảm xúc, suy nghĩ cá nhân mà còn giúp tái hiện chính xác bối cảnh lịch sử, con người và sự kiện, làm cho câu chuyện trở nên đáng tin cậy và giàu sức thuyết phục.

- Ghi lại dấu ấn thời đại: Những sự kiện, con người có thật trong đoạn trích giúp lưu giữ ký ức về cuộc kháng chiến, phản ánh tinh thần cách mạng của nhân dân, đặc biệt là đồng bào miền núi.

- Khơi gợi cảm xúc và nhận thức: Sự chân thực trong trải nghiệm của người cán bộ cách mạng khiến người đọc dễ đồng cảm, từ đó nhận thức rõ hơn về ý nghĩa của kháng chiến và tinh thần đoàn kết dân tộc; truyền tải thông điệp về lòng yêu nước, niềm tin vào cách mạng một cách tự nhiên, không gượng ép, góp phần cổ vũ tinh thần đấu tranh.

Cách giải:

Tính phi hư cấu trong đoạn trích không đơn thuần là một đặc điểm thể loại mà đã trở thành yếu tố then chốt kiến tạo nên chiều sâu giá trị của văn bản. Bằng việc kiên trì bám sát sự thật, tác phẩm đã tái hiện chân thực đến từng chi tiết nhỏ về bối cảnh, sự kiện và con người, biến trang viết thành một tư liệu lịch sử sống động, có sức nặng của lòng tin. Mỗi dòng nhật ký không chỉ ghi lại dấu ấn thời đại mà còn trở thành phương tiện lưu giữ ký ức cộng đồng, khắc họa rõ nét tinh thần cách mạng đang sục sôi trong từng tầng lớp nhân dân. Điều đáng nói hơn, chính sự chân thực đến xót xa ấy đã tạo nên sức mạnh cảm xúc đặc biệt, khiến người đọc không thể dửng dưng. Chúng ta như được hòa mình vào không khí thiêng liêng của buổi tối quây quần bên bếp lửa, thấu cảm niềm vui giản dị và lòng tin sắt son của những con người đang sống và chiến đấu. Từ đó, nhận thức về ý nghĩa cuộc kháng chiến, về lòng yêu nước và tinh thần đoàn kết dân tộc thấm sâu một cách tự nhiên. Nhờ vậy, tác phẩm vượt lên trên khuôn khổ một sáng tác văn chương thuần túy để trở thành một văn bản mang tính lịch sử - tư tưởng sâu sắc, một minh chứng hùng hồn về sức mạnh của chân lý và tình người trong những thời khắc lịch sử trọng đại của dân tộc.

Câu 2:

Phương pháp: 

1. Phần mở đầu:

- Địa điểm:

- Ngày tháng năm:

- Người nhận:

2. Phần nội dung: 

* Giải thích: Sức chịu đựng là khả năng tinh thần và thể chất để duy trì một hoạt động trong thời gian dài.

* Bàn luận: 

- Tại sao cần phải có sức chịu đựng trong cuộc sống hiện nay?

+ Cuộc sống luôn đặt ra những áp lực, thử thách

+ Bản thân mỗi người đều hướng đến những điều tốt đẹp nhất…

+ ….

- Cần những điều kiện nào (chủ quan, khách quan) để rèn luyện được sự chịu đựng trong cuộc sống hiện nay?

+ Ý chí, quyết tâm

+ Được tạo động lực

- Nếu thiếu sự chịu đựng

+ Bế tắc, buông xuôi

+ Gây ra những hệ lụy…

3. Phần kết thúc: 

- Lời chúc, cảm ơn!

- Kí tên – người viết thư

Cách giải:

Hà Nội, ngày 20 tháng 10 năm 2025

Gửi Mai thân mến,

Hôm nay, trong buổi chiều thu se lạnh, mình ngồi đọc lại những trang nhật ký thời kháng chiến và bắt gặp câu văn này: "Chúng tôi tin ở sức chịu đựng của chúng tôi". Đột nhiên, mình muốn viết cho bạn về điều này, bởi mình nghĩ rằng trong cuộc sống hiện đại hôm nay, sức chịu đựng chính là sức mạnh thầm lặng giúp chúng ta vượt qua mọi thử thách.

Sức chịu đựng, theo mình, không đơn thuần là khả năng chịu đựng đau khổ về thể xác. Đó là sự bền bỉ cả về tinh thần lẫn thể chất, cho phép chúng ta duy trì nghị lực và niềm tin ngay cả trong những hoàn cảnh khó khăn nhất. Nó giống như cây tre Việt Nam, mềm mại nhưng không bao giờ gãy trước gió bão cuộc đời.

Trong xã hội hiện đại ngày nay, sức chịu đựng càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Chúng ta đang sống trong một thế giới đầy biến động với nhiều áp lực từ công việc, kỳ vọng xã hội, cho đến những thất bại trong các mối quan hệ. Tất cả đều là những thử thách đòi hỏi chúng ta phải có sức chịu đựng để đương đầu. Sâu xa hơn, sức chịu đựng chính là nền tảng giúp chúng ta đạt được những điều tốt đẹp trong cuộc sống. Mỗi thành công đều cần trải qua gian khó, mỗi hạnh phúc đều đòi hỏi sự hy sinh. Những ước mơ của chúng ta, từ việc hoàn thành khóa học, xây dựng sự nghiệp, đến vun đắp những mối quan hệ chân thành, tất cả đều cần sự kiên trì và khả năng vượt qua khó khăn.

Để rèn luyện sức chịu đựng, trước hết cần xuất phát từ ý chí và quyết tâm của bản thân. Chúng ta cần học cách chấp nhận rằng khó khăn là một phần tất yếu của cuộc sống. Mỗi lần vượt qua được chính mình là một lần chúng ta trưởng thành hơn. Thứ hai, chúng ta cần được truyền cảm hứng từ những tấm gương xung quanh, từ người thân, bạn bè, hay những câu chuyện vượt khó. Đôi khi, chỉ một lời động viên kịp thời cũng đủ tiếp thêm sức mạnh cho chúng ta.

Mình còn nhớ có lần bạn chia sẻ về những khó khăn khi phải vừa học vừa làm thêm. Có những đêm bạn thức trắng hoàn thành bài tập, có những ngày bạn đi làm trong mệt mỏi. Nhưng chính nhờ sức chịu đựng ấy mà giờ đây, bạn đã trở thành một con người mạnh mẽ và trưởng thành hơn rất nhiều.

Ngược lại, nếu thiếu đi sức chịu đựng, chúng ta dễ rơi vào trạng thái bế tắc và buông xuôi. Những áp lực nhỏ có thể trở thành gánh nặng khổng lồ, những thất bại tạm thời có thể khiến chúng ta gục ngã. Hệ quả không chỉ dừng lại ở việc không đạt được mục tiêu, mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần và thể chất.

Tuy nhiên, chịu đựng không có nghĩa là cam chịu mù quáng. Chúng ta cần phân biệt giữa sự kiên cường và sự chịu đựng không cần thiết. Đôi khi, việc tìm kiếm sự giúp đỡ, chia sẻ với người khác, hay thay đổi hướng đi cũng là biểu hiện của sự thông minh và mạnh mẽ. Nhìn lại những người lính trong trang nhật ký, họ đã vượt qua gian khổ bằng sức chịu đựng phi thường và niềm tin vào tương lai. Còn chúng ta hôm nay, dù không đối mặt với chiến tranh, vẫn cần rèn luyện sức chịu đựng kiên cường để đối diện với những thử thách riêng trong cuộc sống.

Mình viết thư này muốn nhắn nhủ rằng: chính nhờ những thử thách và cách chúng ta đối mặt với chúng bằng sức chịu đựng bền bỉ, chúng ta mới thực sự trưởng thành và tìm thấy ý nghĩa sâu sắc của cuộc sống.

Chúc bạn luôn giữ được sức mạnh nội tâm và sự bình an trong tâm hồn để vượt qua mọi thử thách!

Thân ái,

Người bạn của Mai