Đề thi học kì 1 Văn 9 - Đề số 14

Đề thi

I. PHẦN ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)

Đọc văn bản sau:

(...)

Cánh cửa mở ra và Jim bước vào. Trông anh gầy gò và rất khắc khổ. Anh chàng tội nghiệp, anh chỉ mới hai mươi hai - mà đã phải gánh vác gia đình! Chiếc áo khoác đã cũ mèm mà anh không có nổi một đôi găng tay.

Jim dừng lại sau cánh cửa, bất động như là con chó săn vừa đánh hơi được con mồi, chằm chằm nhìn Della, không thể hiểu những biểu lộ cảm xúc trên mặt anh, nhưng khiến cô khiếp sợ. Đấy không phải là giận dữ, cũng không phải ngạc nhiên, cũng không

phải tán thành, lại càng không kinh hãi, không phải bất cứ loại cảm xúc nào mà cô đang chờ đợi. Anh chỉ đơn giản là nhìn cô chăm chăm với vẻ mặt đầy bí ẩn.

Della lách mình khỏi bàn ăn và đi đến bên anh. Cô thốt lên:

- Jim, anh yêu, đừng nhìn em như thế. Em đã cắt mái tóc và bán nó vì em không muốn có một Giáng Sinh mà không có quà tặng cho anh? Tóc em sẽ mọc lại thôi - anh không trách em chứ? Em buộc phải làm thế. Tóc của em mọc nhanh lắm. Này Jim, mình chúc mừng Giáng Sinh đi anh, vui lên đi anh. Anh không biết em đã chuẩn bị một món quà đẹp đẽ, tuyệt vời như thế nào dành cho anh đâu.

Jim đau đớn hỏi lại, như thể không chịu đựng nổi một sự thật phũ phàng:

- Em đã cắt tóc rồi ư?

- Em đã cắt và bán nó rồi. Anh không thích em như thế này sao? Em vẫn là em dù không còn mái tóc ấy, phải không anh?

Jim ngó quanh phòng tìm kiếm. Anh lại hỏi, với vẻ bộ tịch thật ngớ ngẩn:

- Em nói rằng mái tóc đã không còn?

- Đừng tìm nó nữa. Em đã bán nó, em bảo anh rồi - đã bán rồi, không còn nữa.

Tối nay là đêm Giáng Sinh rồi, anh yêu! Hãy dịu dàng với em, em bán nó vì anh!

Della tiếp tục với giọng ngọt ngào thấm đẫm cảm xúc:

- Giờ anh có thể đếm được tóc trên đầu em, nhưng không ai có thể đếm tình yêu em dành cho anh. Em sẽ hâm lại món sườn nhé, Jim?

Jim như chợt bừng tỉnh. Anh ôm chặt Della vào lòng.

(...)

Jim rút một cái hộp từ túi áo choàng của anh và đặt nó lên bàn. Anh nói:

- Đừng hiểu lầm anh, Della. Dù em có cắt tóc, cạo đầu, hay tẩy gội như thế nào đi nữa anh cũng không bớt yêu em. Nhưng nếu em mở cái hộp này, em sẽ hiểu tại sao anh lại sửng sốt như vậy.

Những ngón tay trắng thoăn thoắt tháo dây buộc và xé toạc giấy bọc. Một tiếng kêu thảng thốt đầy phấn khích và vui sướng. Rồi thì, than ôi! Niềm háo hức đầy nữ tính ấy biến thành những giọt lệ đắng và tiếng khóc tỉ tê, thôi thúc chủ nhân căn hộ phải vội vàng an ủi.

Vì lẽ, trong đó là bộ lược - một bộ lược cài tóc, cho hai bên và phía sau mái tóc, từ lâu Della vẫn khát khao mà chỉ dám đứng nhìn qua khung cửa kính tại một cửa hàng trên đường Broadway. Những chiếc lược cài tóc đẹp tuyệt vời, bằng vỏ đồi mồi nguyên chất, viền bằng đá quý - để làm gì khi mái tóc đẹp không còn. Cô biết chúng là những chiếc lược đắt tiền mà cô vẫn luôn thèm muốn và khao khát dù chẳng bao giờ có được. Và bây giờ, chúng là của cô, nhưng mái tóc lẽ ra được tô điểm bằng những món trang sức quý giá ấy thì nay đã không còn.

Nhưng cô vẫn ôm chúng vào lòng, mắt nhòa lệ, cô ngước nhìn, mỉm cười khẽ nói:

- Tóc em sẽ dài nhanh thôi, Jim ạ.

Như con mèo nhỏ bị thương, Della vụt đứng lên, thốt rằng: "À, này!". Jim vẫn chưa nhìn thấy món quà tuyệt đẹp dành cho anh ấy. Cô háo hức đưa nó cho anh trên lòng bàn tay mở rộng của mình. Một sợi dây bằng kim loại quý trên tay cô, nó lấp lánh như cố phản chiếu niềm vui rực rỡ từ tấm lòng chân thành của cô gái.

- Anh có thấy nó tuyệt vời không, Jim? Em đã săn lùng cả thành phố mới tìm ra đấy. Chắc chắn anh sẽ phải nhìn ngắm nó cả trăm lần mỗi ngày. Đưa cho em chiếc đồng hồ của anh. Em muốn thấy nó đẹp biết chừng nào khi đính vào sợi dây xinh xắn này.

Thay vì làm theo lời cô, Jim ngồi vật xuống chiếc ghế bành, đặt hai bàn tay sau gáy và mỉm cười.

- Della, ta hãy cất các món quà Giáng Sinh và giữ chúng trong một thời gian. Chúng quá đẹp để sử dụng ngay bây giờ. Anh đã bán chiếc đồng hồ để mua cho em bộ lược. Bây giờ anh nghĩ em nên hâm lại món sườn cho bữa tối.

(O. Henry, trích Món quà của những nhà thông thái, Truyện ngắn đặc sắc, NXB Hội Nhà Văn, 2010)

Thực hiện các yêu cầu:

Câu 1 (0,5 điểm). Xác định thể loại của văn bản trên.

Câu 2 (0,5 điểm). Chỉ ra những chi tiết trong văn bản phản ánh sự nghèo khó của hai vợ chồng Jim và Della.

Câu 3 (1,0 điểm). Nêu cảm nhận về nhân vật Jim thông qua câu nói: “Dù em có cắt tóc, cạo đầu, hay tẩy gội như thế nào đi nữa anh cũng không bớt yêu em.”.

Câu 4 (1,0 điểm). Nhận xét về sự trớ trêu của tình huống trong đoạn trích.

Câu 5 (1,0 điểm). Tục ngữ Việt Nam có câu “Của cho không bằng cách cho”. Từ việc đọc đoạn trích trên, em hãy cho biết quan điểm của mình (đồng tình hay không đồng tình) với câu tục ngữ trên và giải thích lý do.

II. PHẦN VIẾT (6,0 điểm)

Câu 1 (2,0 điểm). Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) phân tích ý nghĩa của hình tượng hai món quà Giáng Sinh trong truyện Món quà của những nhà thông thái được trích trong phần đọc hiểu.

Câu 2 (4,0 điểm). Cuộc sống không chỉ được đo bằng những gì ta sở hữu, mà còn bởi những gì ta sẵn sàng cho đi vì người khác. Hãy viết một bài văn (khoảng 400 chữ) trình bày suy nghĩ của em về ý nghĩa của sự hy sinh trong tình yêu thương giữa con người với con người.

Đáp án

PHẦN I

Câu 1.

Phương pháp:

Dựa vào đặc trưng thể loại

Cách giải:

Thể loại: truyện ngắn

Câu 2.

Phương pháp:

Đọc kĩ văn bản và xác định những chi tiết miêu tả sự nghèo khó của hai vợ chồng Jim và Della

Cách giải:

Những chi tiết trong văn bản phản ánh sự nghèo khó của hai vợ chồng Jim và Della:

- Jim gầy gò và khắc khổ.

- Chiếc áo khoác đã cũ mèm; không có nổi một đôi găng tay.

- Della phải cắt tóc của mình để mua quà cho Jim.

- Jim phải bán chiếc đồng hồ của mình để mua quà cho Della

Câu 3.

Phương pháp:

Dựa vào ngữ cảnh để cảm nhận về nhân vật

Cách giải:

- Người đàn ông chân thành, thủy chung, son sắt, luôn cảm thông và thấu hiểu người vợ của mình.

- Người biết trân trọng những giá trị tình cảm từ bên trong hơn là

những giá trị của ngoại hình, vật chất bên ngoài.

Câu 4.

Phương pháp:

Xác định tình huống truyện

Cách giải:

Nhận xét về sự trớ trêu của tình huống trong đoạn trích:

- Sự trớ trêu của tình huống truyện nằm ở việc cả hai vợ chồng đều hi sinh những thứ quý giá nhất của mình để mua quà cho người kia nhưng kết quả là món quà lại không còn giá trị sử dụng nữa

- Sự trớ trêu của tình huống góp phần khắc họa vẻ đẹp của tình yêu thương chân thành, sự hi sinh đẹp đẽ cho người thân yêu ở hai nhân vật

- Tình huống trớ trêu góp phần thể hiện tư tưởng chủ đề tác phẩm: ca ngợi giá trị của tình yêu thương trong cuộc sống

Câu 5.

Phương pháp:

Nêu suy nghĩ của bản thân

Cách giải:

- Câu tục ngữ có ý khuyên răn con người cần chú trọng vào tình cảm và cách thể hiện tình cảm dành cho người khác hơn là quan tâm đến yếu tố vật chất có thể dành cho người khác.

- HS đưa ra quan điểm cá nhân và giải thích sao cho phù hợp: Sau đây là một số gợi ý:

+ Đồng tình với nội dung của câu tục ngữ bởi cách cho mới thể hiện đúng sự tôn trọng, tinh tế và tình cảm chân thành của con người; cách cho phù hợp cũng giúp giá trị của món quà được ý nghĩa hơn;…

+ Tuy nhiên cũng cần lưu ý bất kể thứ gì dành cho người khác cũng cần phải phù hợp với đặc điểm, sở thích, nhu cầu, hoàn cảnh của người được nhận. HS có thể diễn giải theo nhiều cách khác nhau để thể hiện quan điểm của mình, miễn ý kiến phù hợp.

PHẦN II.

Câu 1.

Phương pháp:

a. Đảm bảo cấu trúc đoạn văn phân tích môt đoạn thơ. Mở đoạn giới thiệu tên tác giả, tên tác phẩm, hình tượng hai món quà Giáng Sinh; thân đoạn phân tích làm rõ được ý nghĩa của hình tượng hai món quà cùng yếu tố nghệ thuật của truyện; kết đoạn khái quát, tổng hợp lại

b. Xác định đúng yêu cầu phân tích: phân tích ý nghĩa của hình tượng hai món quà Giáng Sinh

c. Phân tích làm rõ

Cách giải:

- Mô tả đặc điểm hai món quà:

+ Hai món quà có giá trị vật chất quý giá: Bộ lược bằng vỏ đồi mồi đắt tiền – dành cho mái tóc tuyệt đẹp của Della; Dây đeo đồng hồ bằng kim loại quý – dành cho chiếc đồng hồ di sản của Jim. Cả hai món quà đều có giá trị cao.

+ Hai món quà đáng quý hơn ở giá trị tinh thần: Cả hai món quà được mua bằng sự hy sinh thứ quý giá nhất mà mỗi người sở hữu.

(Đưa ra các bằng chứng cụ thể trong đoạn trích)

- Phân tích ý nghĩa:

+ Hai món quà tạo nên sự trớ trêu, bất ngờ độc đáo cho tình huống truyện

+ Thể hiện đặc điểm nhân vật: Cả Jim và Della đều yêu thương sâu sắc, sẵn sàng hy sinh vì nhau mà không tính toán thiệt hơn.

+ Thể hiện tư tưởng, chủ đề: ca ngợi vẻ đẹp của tình yêu thương chân thành.

- Khái quát nghệ thuật: Hình ảnh hai món quà tạo nên tình huống truyện độc đáo, mang ý nghĩa hình tượng đặc sắc trong tác phẩm.

Câu 2.

Phương pháp:

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài khái quát được vấn đề.

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận

Bàn luận được về giá trị, ý nghĩa của sự hi sinh trong tình yêu thương giữa con người với con người.

c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm

HS có thể triển khai theo nhiều cách nhưng cần vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và bằng chứng

Cách giải:

* Mở bài: Giới thiệu vấn đề nghị luận và nêu khái quát quan điểm của cá nhân về vấn đề.

* Thân bài: Triển khai vấn đề nghị luận: - Giải thích vấn đề nghị luận:

+ Hi sinh là gì?

+ Xác định được vấn đề: Hi sinh là đức tính cao cả, thể hiện tình yêu thương chân thành, sâu sắc. - Bàn luận – Chứng minh (nêu lí lẽ kèm dẫn chứng)

+ Sự hi sinh góp phần nuôi dưỡng khả năng đồng cảm, sẻ chia.

+ Sự hi sinh giúp con người nuôi dưỡng những cảm xúc sâu sắc, biết rung động trước những vẻ đẹp của tình cảm.

+ Sự hi sinh giúp ta yêu thương những người thân trọn vẹn nhất, giúp gắn kết con người với nhau trong cuộc sống. - Mở rộng, nhìn nhận vấn đề đa chiều:

+ Trong thế giới còn nhiều biến động, những hành động hy sinh dù nhỏ bé vẫn góp phần làm nên sự ấm áp và nhân văn trong cuộc sống.

+ Nếu sự hy sinh trở nên mù quáng, không tỉnh táo, dễ bị lợi dụng hoặc đi ngược với giá trị bản thân, nó có thể gây tổn thương và đánh mất chính mình.

- Rút ra liên hệ đối với bản thân:

+ Biết suy nghĩ cho người khác.

+ Biết sẻ chia, nhường nhịn với những người thân xung quanh.

+ Xây dựng lối sống tích cực, có trách nhiệm với bản thân và cộng đồng.

…

* Kết bài: Khẳng định lại ý nghĩa cao đẹp của sự hy sinh trong tình yêu thương giữa con người với nhau.