Đọc hiểu Chỉ có thể là mẹ (Đặng Minh Mai) | Luyện đề đọc hiểu Văn 9
Nắng dần tắt trên con đường nhỏ
Dáng mẹ gầy giẹo giọ liêu xiêu.
Câu hỏi
Đọc văn bản "Chỉ có thể là mẹ" của tác giả Đặng Minh Mai và trả lời các câu hỏi sau:
CHỈ CÓ THỂ LÀ MẸ – Đặng Minh Mai
Nắng dần tắt trên con đường nhỏ
Dáng mẹ gầy giẹo giọ liêu xiêu.
Mẹ về để nấu cơm chiều
Bữa cơm đạm bạc thương yêu ấm lòng.
Cả đời mẹ long đong vất và
Cho chồng con quên cả thân mình.
Một đời mẹ đã hy sinh
Tuổi xuân phai nhạt nghĩa tình đượm sâu
Mưa và nắng nhuộm màu tóc trắng
Bụi gian nan đọng lắng nếp nhăn.
Rụng rồi thương lắm hàm răng
Lưng còng chân yếu ánh trăng cuối trời.
Tình của mẹ sáng ngời dương thế
Lo cho con tấm bé đến giả.
Nghĩa tình son sắt cùng cha
Giản đơn dung dị mẹ là mẹ thôi.
Con đi khắp chân trời góc bể
Ân tình nào sánh xuể mọ yêu
Nghĩa dày độ lượng bao nhiêu
Có trong lòng mẹ sớm chiều bao dung.
Câu 1
Xác định nhân vật trữ tình và chủ đề bài thơ.
Xem lời giải
Phương pháp giải
Đọc kĩ văn bản
Từ nội dung xác định nhân vật trữ tình và chủ đề
Lời giải chi tiết
Xác định nhân vật trữ tình và chủ đề bài thơ. - Nhân vật trữ tình trong bài thơ là người con, người đang thể hiện tình cảm sâu sắc và lòng biết ơn đối với mẹ của mình. - Chủ đề của bài thơ là ca ngợi công ơn sinh thành, dưỡng dục của người mẹ và sự hy sinh thầm lặng của mẹ đối với con cái.
Câu 2
Trong khổ thơ sau, hình ảnh người mẹ hiện lên qua những từ ngữ nào? Những từ ngữ đó giúp em hiểu gì về người mẹ?
“Mưa và nắng nhuộm màu tóc trắng
Bụi gian nan đọng lắng nếp nhăn.
Rụng rồi thương lắm hàm răng
Lưng còng chân yếu ánh trăng cuối trời."
Xem lời giải
Phương pháp giải
Xác định các từ ngữ miêu tả người mẹ
Lời giải chi tiết
“Mưa và nắng nhuộm màu tóc trắng Bụi gian nan đọng lắng nếp nhăn.” - Những từ ngữ “tóc trắng”, “bụi gian nan”, “nếp nhăn” cho thấy sự già nua, vất vả của người mẹ. Đây là những dấu hiệu của tuổi tác và cuộc sống khó khăn đã để lại trên thân thể của mẹ. - Qua đó, ta thấy mẹ đã trải qua nhiều gian khổ, hy sinh trong suốt cuộc đời để chăm sóc, nuôi nấng con cái.
Câu 3
Em hãy xác định và nêu tác dụng của biện pháp tu từ so sánh được sử dụng trong khổ thơ cuối bài.
Xem lời giải
Phương pháp giải
Vận dụng kiến thức về biện pháp tu từ so sánh
Lời giải chi tiết
“Nghĩa ấy đo lường bao nhiêu Có trong lòng mẹ sớm chiều bao dung.”
- Biện pháp tu từ so sánh được sử dụng ở đây là so sánh giữa “nghĩa” và lòng mẹ bao dung. Ở câu thơ này, nghĩa tình của mẹ được so sánh với lòng bao dung của mẹ, một tình cảm sâu đậm và không thể đong đếm. Biện pháp so sánh này giúp làm nổi bật tình yêu thương vô bờ bến, sự hy sinh, và lòng bao dung của mẹ, khắc họa một tình yêu mà không có bất kỳ phép đo nào có thể đo lường được. Điều này khiến chúng ta cảm nhận rõ hơn sự vô tận của tình mẫu tử. Qua đó giúp câu thơ thêm sinh động, hấp dẫn gợi hình gợi cảm.
Câu 4
Bài thơ đã gợi cho ta - những người làm con nhiều thông điệp ý nghĩa. Hãy viết những thông điệp mà em tâm đắc.
Xem lời giải
Phương pháp giải
Từ nội dung rút ra thông điệp phù hợp
Lời giải chi tiết
Bài thơ gợi cho em thông điệp về sự trân trọng, biết ơn công ơn sinh thành và dưỡng dục của mẹ. Những hy sinh thầm lặng của mẹ là vô giá, và tình cảm của mẹ dành cho con không thể nào đo đếm được bằng bất kỳ đơn vị nào. Bài thơ cũng nhắc nhở em phải luôn trân trọng mẹ, yêu thương và chăm sóc mẹ khi có thể, vì công ơn của mẹ là điều quý giá nhất trong đời.
Câu 5
Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) ghỉ lại cảm xúc của em sau khi đọc bài thơ Chỉ có thể là mẹ của tác giả Đặng Minh Mai được dẫn trong phần Đọc hiểu.
Xem lời giải
Phương pháp giải
Đọc kĩ văn bản
Chú ý các từ ngữ, hình ảnh, nghệ thuật đặc sắc
Vận dụng thao tác lập luận, phân tích
Lời giải chi tiết
Sau khi đọc bài thơ "Chỉ có thể là mẹ" của Đặng Minh Mai, em cảm thấy vô cùng xúc động và nghẹn ngào trước tình cảm sâu sắc và sự hy sinh thầm lặng của người mẹ. Bài thơ như một bức tranh tả lại cuộc đời vất vả của mẹ, với hình ảnh mẹ gầy gò, dáng đi liêu xiêu, nhưng vẫn luôn một lòng lo lắng cho chồng con, dẫu cuộc sống có khó khăn đến đâu. Mỗi câu thơ như một nhắc nhở về những gian truân mà mẹ phải chịu đựng, nhưng mẹ vẫn luôn âm thầm chăm lo cho gia đình. Hình ảnh "mưa và nắng nhuộm màu tóc trắng" và "bụi gian nan đọng lắng nếp nhăn" như một cách mô tả tuổi tác, sự mệt mỏi, nhưng cũng là dấu ấn của một người mẹ đã dành cả cuộc đời để yêu thương và chăm sóc con cái. Dù mẹ đã vất vả đến nhường nào, tình yêu của mẹ vẫn luôn tươi sáng, vẹn nguyên như ánh sáng của dương thế. Em càng cảm nhận được sâu sắc hơn tình mẫu tử thiêng liêng qua những hình ảnh như "nghĩa dày độ lượng bao nhiêu / Có trong lòng mẹ sớm chiều bao dung". Tình yêu của mẹ là vô hạn, không gì có thể so sánh được. Đọc bài thơ, em không khỏi cảm thấy hối hận về những lúc chưa kịp trân trọng mẹ, và càng hiểu rằng mẹ chính là nguồn động lực, là chỗ dựa vững chắc nhất trong cuộc đời mỗi người. Những giây phút yên bình bên mẹ, những bữa cơm đạm bạc mà ấm lòng, chính là những gì đáng quý nhất trong cuộc đời. Bài thơ khiến em thêm yêu thương và biết ơn mẹ hơn bao giờ hết. Thông điệp của bài thơ cũng là lời nhắc nhở cho con cái rằng mẹ là người quan trọng nhất, và tình yêu của mẹ là vô giá, không gì có thể so sánh được. Mẹ yêu con không điều kiện, không tính toán, và những hy sinh ấy là những giá trị không thể đo đếm. Bài thơ khuyến khích mỗi người hãy luôn trân trọng, biết ơn mẹ, yêu thương và chăm sóc mẹ khi còn có thể, vì tình mẹ là một tình cảm thiêng liêng, là nguồn động viên vô tận trong cuộc đời mỗi người.
Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi:
Nghĩ về mẹ lòng bao thương nhớ
Lệ hai hàng nức nở tim đau!
Một đời mưa nắng dãi dầu
Sớm khuya bươn chải chẳng sầu trách than!