Bài 1: Sự tích bánh chưng, bánh giầy trang 41 SGK Tiếng Việt 4 tập 2 Chân trời sáng tạo

Khởi động

Hỏi – đáp về một món bánh thường có vào dịp Tết ở quê em hoặc nơi em ở dựa vào gợi ý:

- Tên

- Đặc điểm

- Ý nghĩa

- ?

Phương pháp giải:

Em suy nghĩ và liên hệ thực tế để trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

- Món bánh thường có vào dịp Tết ở quê bạn là gì?

- Món bánh mà nhà nào ở quê mình cũng có vào dịp Tết là bánh chưng.

- Đặc điểm của món bánh đó là gì?

- Bánh có hình vuông, được gói bằng lá dong xanh, bên trong có nhân thịt lợn, đỗ xanh và bao bọc bởi nếp.

- Bánh chưng có ý nghĩa gì đặc biệt không?

- Bánh chưng mang ý nghĩa văn hóa đặc sắc, với các nguyên liệu gần gũi với người nông dân, đặc biệt là được làm từ lúa nếp - sản vật tiêu biểu cho nền văn minh lúa nước của tổ tiên chúng ta. Việc lấy gạo nếp bao bọc lấy nhân bánh bên trong, còn tượng trưng cho hình tượng các đấng sinh thành nữa đấy.

Nội dung bài đọc

Bài đọc

Sự tích bánh chưng, bánh giầy

Sau khi dẹp được giặc Ân, Hùng Vương thứ sáu có ý định truyền ngôi cho con.

Nhân dịp đầu xuân, vua cho họp các hoàng tử lại và bảo: 

- Trong các con, ai tìm được món ăn ngon nhất, có ý nghĩa nhất để dâng cúng Trời Đất, tổ tiên, thì ta sẽ truyền ngôi cho.

Các hoàng tử đua nhau tìm kiếm của ngon vật lạ dâng lên cho vua cha. Riêng người con trai thứ mười tám của Hùng Vương là Lang Liêu, vì mẹ mất sớm, không có người chỉ dạy nên rất lo lắng, không biết chọn món gì.

Một hôm, Lang Liêu nằm mơ gặp được một vị thần. Thần nói với chàng: 

- Trong Trời Đất không có gì quý bằng gạo, vì gạo là thức ăn nuôi sống con người. Con hãy lấy gạo nếp làm bánh hình tròn và hình vuông, để tượng hình Trời và Đất. Rồi lấy lá bọc ngoài, đặt nhân trong ruột bánh, để tượng hình cha mẹ sinh thành.

Tỉnh dậy, Lang Liêu vô cùng mừng rỡ. Chàng chọn gạo nếp thật ngon làm bánh vuông để tượng hình Đất, lấy lá xanh bọc ở ngoài và đặt nhân ở trong ruột bánh. Sau đó, chàng đem nấu chín và đặt tên là bánh chưng. Chàng lại giã xôi làm bánh tròn, để tượng hình Trời, gọi là bánh giầỵ 

Đến ngày hẹn, các hoàng tử nô nức đem món ăn ngon đến. Riêng Lang Liêu chỉ có bánh chưng và bánh giầy. Sau khi đi một vòng, vua cha dừng lại rất lâu trước mâm bánh của Lang Liêu, nghe chàng kể lại chuyện thần báo mộng và giải thích ý nghĩa của hai món bánh. Vua nếm thử, thấy bánh ngon, lại có ý nghĩa nên quyết định truyền ngôi lại cho Lang Liêu.

Kể từ đó, mỗi khi đến tết Nguyên Đán, người dân đều làm bánh chưng và bánh giầy để dâng cúng Trời Đất, tổ tiên.

Theo Kho tàng truyện dân gian Việt Nam

Câu 1

Hùng Vương thứ sáu làm cách nào để chọn người nối ngôi?

Phương pháp giải:

Em đọc kĩ câu chuyện để trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

Hùng Vương thứ sáu chọn người nối ngôi bằng cách ra điều kiện ai tìm được món ăn ngon nhất, có ý nghĩa nhất để cùng Trời Đất, tổ tiên sẽ được truyền ngôi.

Câu 2

Theo em, vì sao các hoàng tử đua nhau tìm kiếm của ngon vật lạ dâng lên vua cha?

Phương pháp giải:

Em đọc kĩ câu chuyện để trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

Các hoàng tử đua nhau tìm kiếm của ngon vật lạ dâng lên vua cha để nhà vua hài lòng và truyền ngôi cho mình.

Câu 3

Kể lại giấc mơ và những việc Lang Liêu đã làm sau khi tỉnh dậy.

Phương pháp giải:

Em đọc kĩ câu chuyện để trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

Lang Liêu mơ thấy vị thần hướng dẫn làm hai loại bánh từ gạo nếp, bánh hình tròn tượng trưng cho Trời, bánh hình vuông tượng trưng cho Đất. Sau đó, lấy là bọc bên ngoài, đặt nhân trong ruột bánh, để tượng hình cha mẹ sinh thành.

Sau khi tỉnh dậy, chàng chọn gạo nếp thật ngon làm bánh vuông để tượng hình Đất, lấy lá xanh bọc ở ngoài và đặt nhân ở trong ruột bánh, đem nấu chín và đặt tên là bánh chưng. Sau đó chàng lại giã xôi làm bánh tròn, để tượng hình Trời, gọi là bánh giầy.

Câu 4

Vì sao vua quyết định truyền ngôi cho Lang Liêu?

Phương pháp giải:

Em đọc kĩ câu chuyện để trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

Vua quyết định truyền ngôi cho Lang Liêu vì hai loại bánh của chàng ngon, lại có ý nghĩa.

Câu 5

Truyện nhằm giải thích điều gì?

Phương pháp giải:

Em dựa vào câu chuyện và suy luận của mình để trả lời

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Truyện nhằm giải thích về nguồn gốc bánh chưng, bánh giầy.